امروزه ناباروری (Infertility) یک مسئله مهم در جوامع مختلف است. بسیاری از موارد ناباروری قابل پیشگیری هستند. خانمی که در بدو ازدواج هیچگونه مشکلی نداشته است بعلت انتقال عفونت از همسر به وی دچار انسداد لوله های رحمی شده و نازا می شود و گاهاً هم به همین علت طلاق داده می شود، در صورتیکه وی در بدو ازدواج هیچگونه مشکلی نداشته است.

تعداد زیادی از مردان هم هستند که دچار ناباروری می باشند و هر قدر درمان می شوند، فایده ای ندارد. در تعدادی از این موارد، علت عفونت دستگاه تناسلی است که نادیده گرفته شده است. باید تمام سعی و تلاش بعمل آید تا از عفونت دستگاه تناسلی (Genital Tract Infections) جلوگیری بعمل آید.

ناباروری (Infertility) یک بیماری نسبتاً شایع است. از هر ۱۰ زوج یکی از آنها نابارور خواهند بود. ناباروری دارای عوارض ناخواسته اجتماعی، اقتصادی، فامیلی و روانی است. در تعداد زیادی از موارد، ناباروری منجر به طلاق و از هم پاشیده شدن خانواده ها می شود. عفونتهای دستگاه تناسلی یکی از علل بسیار مهم ناباروری هستند و اهمیت موضوع وقتی بیشتر می شود که بدانیم با پیشگیری از ابتلاء به عفونت دستگاه تناسلی می توان از تعداد قابل ملاحظه ای از موارد ناباروری پیشگیری کرد.

میکروارگانیسمهای زیادی در عفونت دستگاه تناسلی دخیل هستند و می توانند به قدرت باروری هم در مرد و هم در زن آسیب بزنند. خانمها بیشتر در معرض ابتلا به عفونت دستگاه تناسلی هستند و عفونت تقریباً هر نقطه ای از دستگاه تناسلی را می تواند گرفتار سازد. یک عفونت ساده واژن اگر درمان نشود می تواند منجر به عفونت مخاط رحم و بدنبال آن چسبندگی رحم و انسداد لوله های رحمی شود. چون جامعه مبتلا به این موضوع است، در این مقاله بطور مفصل راجع به مقوله تاثیرات عفونت دستگاه تناسلی در باروری مردان و زنان صحبت می شود.

در اینجا هر یک از میکروارگانیسمهای شایع که سبب عفونت دستگاه تناسلی (Genital Tract Infections) می شوند بصورت جداگانه با تأثیرات آنها بحث می شوند، باشد که با افزایش آگاهی هموطنان عزیر از میزان ابتلا به عفونت دستگاه تناسلی و عوارض بعدی آن کاسته شود.

باکتریها

۱٫ مایکو پلاسماهای تناسلی

این میکروارگانیسمها (مایکو پلاسماها) در دستگاه تناسلی و منی مردان نابارور و بارور به وفور یافت می شوند. مایکو پلاسماهای شایع در دستگاه تناسلی سه نوع هستند: یوره آ پلاسما یوره آلیتیکوم Ureaplasma urealyticum، مایکوپلاسما هومونیس Mycoplasma hominis و مایکوپلاسما ژنیتالیوم Mycoplasma genitalium. شایعترین مایکو پلاسمای که در دستگاه تناسلی دیده می شود، یوره آ پلاسما یوره آلیتیکوم است. یکی از علل مهم عفونتهای غیر سوزاکی مجرای ادرار در مردان ابتلا به همین یوره آپلاسما یوره آلیتیکوم می باشد. یکی از علل مهم ناباروری در مردان ازدیاد مواد اکسیدان در مایع منی است. یوره آپلاسما یوره آلیتیکوم بعلت تولید مواد اکسیدان سبب افزایش آنها در مایع منی شده و دراز مدت به کیفیت و کمیت اسپرم آسیب می زند. مایکوپلاسما ژنیتالیوم سبب آسیب به قدرت باروری در خانمها نیز با همان مکانیسم می شود. علاوه از آن مایکوپلاسما ژنیتالیوم می تواند سبب عفونت گردن رحم، مخاط رحم، و عفونت لگنی شود.

۲٫ سوزاک

عامل بیماری سوزاک (Gonorrhea) باکتری به اسم نیسریا گونوره آ می باشد. عفونت با این میکروب در دو دهه گذشته کمتر شده و جای خود را به عفونت با باکتریهای خطرناکتر داده است ولی هنوز آن یک بیماری آمیزشی مهم است و بویژه در خانمها سبب عوارض عدیده ای می گردد. این میکروب سبب عفونت مجرای ادرار می شود و اگر درمان نشود به سایر نقاط دستگاه تناسلی سرایت می کند. در خانمها چون علائم این بیماری اندک و بدون سر و صدا است (در مردان سبب سوزش ادرار و ترشح چرکی از مجرای ادرار می شود) عوارض آن نیز بیشتر است. در خانمها همزمان با عفونت مجرای ادرار، دهانه رحم نیز دچار عفونت می شود. در ۲۰-۱۰ درصد خانمهائیکه مبتلا به سوزاک می شوند، عفونت بطرف بالا بداخل رحم، لوله های رحمی و لگن گسترش پیدا کرده و سبب عفونت مناطق فوق و چسندگی لگنی می شود. گاهاً عفونت آنقدر شدید است که سبب تشکیل آبسه می شود. چسبندگی رحم، انسداد لوله های رحمی و عفونت لگنی از علل ناباروری بدنبال ابتلا به سوزاک در خانمها هستند. در مردان عفونت مجرای ادرار می تواند سبب عفونت حاد اپیدیدیم و پروستات شود. بدنبال عفونت اپیدیدیم آن ممکن است بسته شود و اگر دو طرفه باشد مرد دچار آزواسپرمی (تعداد اسپرم صفر) خواهد شد.

۳٫ کلامیدیا

عفونتهای کلامیدیائی (Chlamydia) دستگاه تناسلی انتشار جهانی دارند و در هر دو جنس می توانند سبب ناباروری شوند، اگرچه تأثیرات آن در خانمها بیشتر از مردان می باشد. کلامیدیا شایعترین علت عفونت غیر سوزاکی مجرای ادرار در مردان است که می تواند سبب عفونت اپیدیدیم و بیضه نیز شود. اهمیت آن در خانمها این است که بعلت ایجاد عفونت لگنی می تواند سبب ناباروری گردد. عفونت با کلامیدیا سبب تولید آنتی بادی ضد اسپرم در بدن می شود، که باز بیشتر قدرت باروری را آسیب می زند. مردان مبتلا به این عفونت اغلب بدون علامت بوده و به راحتی این میکروب را به خانمها منتقل می کنند که سبب عوارض خطیر در آنها می شود. عفونت با کلامیدیا در خانمها سبب آسیب به گردن رحم می شود. یکی از علل مهم انسداد لوله های رحمی و حاملگی خارج رحمی در خانمها، همین عفونت کلامیدیائی است. این عفونت در خانمهای جوان شایع است و با آسیب رساندن به قدرت باروری آنها یکی از عوامل مهم ناباروری محسوب می شود.

۴٫ آنتروباکترها

آنتروباکترها باکتریهائی هستند که در داخل روده زندگی می کنند. شایعترین علت پروستاتیت (عفونت پروستات) حاد و مزمن در مردان همین آنتروباکترها هستند (۸۰-۶۵ درصد). از آنتروباکترها می توان از ائی کولای، پروتئوس و کلبسیلا نام برد. در خانمها بعلت کوتاه بودن میاندوراه، این میکروبها ممکن است به راحتی وارد دستگاه تناسلی و سیستم ادراری شوند. عفونت با این میکروبها در خانمها ( عفونت واژن، رحم، لوله های رحمی و لگن) خیلی خطیر است. یکی از راههای انتقال این میکروبهای روده به سیستم تناسلی، روابط زناشوئی نامتعارف می باشد.

قارچها

یکی از قارچهای (Yeast) مهم که سیستم تناسلی را گرفتار می کند، قارچ کاندیدا است. این قارچ بطور طبیعی در مجرای ادرار مردان وجود دارد و اگر وارد مایع منی شود، سبب آسیب به حرکت اسپرم می شود. این قارچ بطور طبیعی در دستگاه تناسلی خانمها زندگی می کند ولی تحت شرایطی رشد کرده و سبب عفونت می گردد. عفونت با این قارچ از موارد بسیار ساده تا موارد بسیار خطرناک متغیر است.

انگلها

شایعترین انگل (Parasite)، تریکومونا واژینالیس است که هم در دستگاه تناسلی مردان و هم در دستگاه تناسلی زنان وجود دارد. یکی از علل عفونت مجرای ادرار و پروستات در مردان همین انگل تریکومونا واژینالیس است. در بعضی از مردان که تحت درمان عفونت پروستات بوده و خوب نمی شوند، علت همین عفونت با تریکومونا واژینالیس است. این بیماری در زنان و مردان طبقه پائین اجتماع شایعتر است. این بیماری در خانمها خیلی شایع است و سبب علائم آزار دهنده می شود، علت آن است که عفونت با این انگل در مردان یا بدون علامت است و یا اینکه مردان به دنبال درمان نبوده و آنرا به خانمها منتقل می کنند. خانمهائیکه دچار عفونت واژن با این انگل هستند عفونتهای باکتریائی در آنها شایعتر است، چون این انگل با ایجاد تغییراتی در سلولهای واژن آنها را مستعد ابتلا به عفونتهای باکتریائی می کنند. عفونت انگلی بعدی که در خانمها خیلی خطرناک است، عفونت با آمیب می باشد. آمیب یک انگل روده ای است که باید درمان شود. یکی از راههای انتقال این انگل به دستگاه تناسلی خانمها، روابط زناشوئی نامتعارف می باشد. عفونت با این انگل می تواند سبب ناباروری کامل در خانمها شود.

ویروسها

تبخال تناسلی

در مردان عفونت مایع منی با ویروس عامل بیماری تبخال تناسلی سبب آسیب به باروری می شود. اگر ثابت شود که مایع منی با این ویروس آلوده شده است، درمان مناسب سبب بهبود کیفیت اسپرم می شود. عفونت با ویروس تبخال تناسلی می تواند سبب التهاب لگنی در خانمها شود.

ویروس زگیل تناسلی

در بعضی از مردانیکه دچار آزواسپرمی هستند (تعداد اسپرمها صفر است) در نمونه برداری از بیضه ها ویروس این بیماری پیدا شده است. ویروس زگیل تناسلی سبب کاهش حرکت اسپرمها می گردد. در خانمها بعلت آسیب به لوله های رحمی می تواند سبب ناباروری شود.

ویروس HIV یا ایدز

ویروس HIV هم سبب آسیب به اسپرم می شود و هم سبب خطر بیشتر سایر عفونتهای دستگاه تناسلی می گردد.